2023_GR_00212 - Ambitiehandboek groenblauwe beleving Neteland: goedkeuring

De provincie Antwerpen gaf in 2022 in samenwerking met de vijf Neteland-gemeenten de opdracht om een ambitiehandboek te maken voor groenblauwe beleving van de woonkernen in Neteland.

De gemeenteraad keurt het ambitiehandboek 'groenblauwe beleving van de woonkernen in Neteland' goed.

De provincie Antwerpen gaf in 2022 in samenwerking met de vijf Neteland-gemeenten de opdracht aan BUUR Part of Sweco om een ambitiehandboek te maken voor groenblauwe beleving van de woonkernen in Neteland. Deze opdracht kadert binnen geWOONtebreker, een traject dat een trendbreuk op het vlak van wonen wil realiseren. Het gaat uit van een geïntegreerde samenwerking, sensibilisering en beoogt een beleidsmatige verankering.

De Neteland-gemeenten doorliepen in de periode 2020-2022 al een eerste GeWOONtebreker-traject. Hier werden voor Neteland volgende kernwaarden benoemd:

• Onze kernen brengen mensen samen
• Onze kernen bundelen alles wat het leven leuker maakt
• Onze kernen ademen groen en blauw

Terwijl het eerste GeWOONtebreker-traject zich focuste op geïntegreerde samenwerking en sensibilisering, zette het tweede traject in op de beleidsmatige verankering door een gemeenschappelijk instrument te maken.

• Vlaamse codex ruimtelijke ordening goedgekeurd op 15 mei 1999 en latere wijzigingen

Het ambitiehandboek beoogt 3 doelen:

1. De opmaak van een gemeenschappelijke visie voor Neteland over de rol die toekomstige bouwprojecten kunnen/moeten spelen in de ontwikkeling en beleving van groen en blauw in en om de woonkernen.
2. De opmaak van een toetskader aan de hand van strategieën, richtlijnen en (inrichtings)principes om de kwaliteit van de toekomstige bouwprojecten op het vlak van groen en blauw te beoordelen.
3. De opmaakt van een procesplan en stappenplan om in het vergunningentraject een dialoog op te starten over de na te streven kwaliteit en de maatschappelijke meerwaarde van bouwprojecten.

Het ambitiehandboek gaat uit van 3 ambities:

1. Identiteit: Het Neteland heeft een prachtige groenblauwe omgeving met bossen en valleien. Ook in woongebieden kunnen we dit fysisch systeem en groenstructuren beleefbaar maken.
2. Gezondheid: Een groene leefomgeving draagt op tal van manieren bij tot de menselijke gezondheid. Zichtbaar en beleefbaar groen en blauw doet de inwoners van het Neteland goed.
3. Adaptatie: Het Neteland moet zich aanpassen aan de klimaatverandering om schade aan tuinen, akkers en natuur door droogte te beperkten, het risico op blanke straten en overstroomde kelders te verminderen en haar inwoners te beschermen tegen hitte.

Het ambitiehandboek vertaalt de 3 ambities in 8 toekomstperspectieven:

1. Neteland als waterbatterij waarbij ingezet wordt op regenwaterinfiltratie
2. Overstromingsvrij wonen
3. Kernen die zichzelf verkoelen door integratie van beplanting
4. Zicht op groen voor elke inwoner omdat dit bijdraagt tot de mentale gezondheid
5. Netelands landschap tot aan de deur
6. Gezonde ecosysteem door in te zetten op biodiverser groen
7. Aaneengesloten natuur voor mens, flora en fauna
8. Groene ontmoetingsplekken in elke buurt

Het ambitiehandboek definieert 5 type-omgevingen en benoemt hiervoor de uitdagingen en het wensbeeld:

1. Wonen aan de vallei
2. Wonen in het bos
3. Wonen in de kern
4. Wonen tussen de velden
5. Wonen in een groene woonwijk

Vervolgens wordt toegelicht hoe de ambities en perspectieven op kavelniveau kunnen worden vertaald.

Het ambitiehandboek resulteert in een dialoogmodel en toetsingskader. Het moet private en publieke initiatiefnemers inspireren om de Netelandse ambities te vertalen in hun project. Voor 3 projecttypes zal een afwegingskader concrete ontwerpvoorstellen benoemen:

1. De betekenisvolle en complexe ontwikkelingen
2. De perceelsoverschrijdende ontwikkelingen van beperkte schaal
3. De individuele kavel

Hoewel het afwegingskader zowel 'must have'- als 'nice to have'-acties voorstelt, is het kader niet regelgevend. Het zet enkel in op het enthousiasmeren en het motiveren van initiatiefnemers.

Het ambitiehandboek bevat ook 3 beknopte brochures die de initiatiefnemer op een eenvoudige wijze inzicht geven in de acties die deze op het terrein kan nemen. Deze brochures kunnen ook een leidraad vormen tijdens het vooroverleg.

Dit ambitiehandboek kreeg vorm dankzij de input van schepenen ruimtelijke ordening en omgevingsambtenaren van de betrokken lokale besturen. Op regelmatige basis kreeg de stuurgroep Neteland feedback over het proces en kon het input geven. Op 27 juni 2023 is het ambitiehandboek toegelicht aan het verenigd college Neteland.

Doorheen het planproces zijn werksessies met ontwerpers, ontwikkelaars en ruimtelijke experten georganiseerd. Hun input is verwerkt.

Op 12 september 2023 bracht de GECORO van Herentals advies uit. Dit is toegevoegd als bijlage. 

Het ambitiehandboek is eerst ter goedkeuring voorgelegd aan de colleges van de betrokken lokale besturen. Het college van burgemeester en schepenen van Herentals keurde het ambitiehandboek 'groenblauwe beleving van de woonkernen in Neteland' principieel goed in zitting van 25 september 2023.

Vervolgens wordt het ambitiehandboek ter goedkeuring voorgelegd aan de gemeenteraden van de betrokken lokale besturen. Op 28 september 2023 werd een toelichting van het ambitiehandboek georganiseerd voor alle gemeenteraadsleden van de Neteland-gemeenten.

Na goedkeuring van de gemeenteraden zal de deputatie kennisnemen van het ambitiehandboek.

Vervolgens zal worden ingezet op communicatie. Zo worden een slotevent en sensibiliseringscampagne voor de bevolking voorbereid.

Het ambitiehandboek krijgt momenteel naast het Projectdagboek Complexe Projecten, de bestaande leidraden en de werking van de Kwaliteitskamer al grotendeels doorwerking in het Herentalse vergunningenbeleid.